Emeryci prowadzący własną działalność gospodarczą powinni być świadomi obowiązujących przepisów. Oto kluczowe zasady dotyczące tej kwestii.
Składki ZUS przy działalności gospodarczej na emeryturze
Prowadzenie działalności gospodarczej po przejściu na emeryturę to legalny sposób na dodatkowe źródło dochodów. Emeryt, który już podlega ubezpieczeniom społecznym, jest zobowiązany do opłacania jedynie składki zdrowotnej.
Podobne zasady obowiązują w przypadku łączenia umowy o pracę z prowadzeniem działalności gospodarczej, przy czym warunkiem jest otrzymywanie minimalnego wynagrodzenia z etatu, co pozwala na opłacanie tylko składki zdrowotnej.
W przypadku łączenia emerytury z działalnością gospodarczą, wysokość świadczenia emerytalnego nie wpływa na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, w przeciwieństwie do umowy o pracę.
Osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i pobierają emeryturę, nie muszą płacić składek na ubezpieczenia społeczne, ale mogą do nich dobrowolnie przystąpić.
Jeśli emeryt zdecyduje się opłacać składki społeczne, będzie zobowiązany do płacenia składki emerytalnej i rentowej, a także składki wypadkowej, która staje się obowiązkowa przy dobrowolnych ubezpieczeniach społecznych.
Emeryt prowadzący działalność gospodarczą nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i nie obejmuje go składka na Fundusz Pracy.
Składki zdrowotne dla emerytów prowadzących działalność gospodarczą
Choć składka zdrowotna dla emerytów prowadzących działalność gospodarczą jest obowiązkowa, istnieją dwa wyjątki.
Pierwszy wyjątek dotyczy emerytów, których emerytura brutto nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca 2024 roku jest to 4.300 złotych. Drugi warunek odnosi się do przychodów z działalności lub formy opodatkowania.
W pierwszym przypadku, działalność gospodarcza, w której przychody nie przekraczają 50% najniższej emerytury w ujęciu miesięcznym, pozwala na zwolnienie ze składki zdrowotnej. Od 1 marca 2024 roku do końca lutego 2025 roku najniższa emerytura wynosi 1.780,96 zł, co oznacza, że przychód z działalności nie może przekraczać 890,48 zł miesięcznie.
Jeżeli przychody przekroczą ten limit w niektórych miesiącach, emeryt będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną za te miesiące. W miesiącach, gdy przychody będą niższe, emeryt nadal będzie zwolniony z opłacania składki zdrowotnej.
Drugi przypadek dotyczy emerytów, którzy opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Nowi przedsiębiorcy nie mogą już wybrać tej formy opodatkowania, ale ci, którzy zrobili to przed końcem 2021 roku, mogą nadal z niej korzystać.
Podatki przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez emerytów
Emeryci prowadzący działalność gospodarczą mogą wybierać spośród trzech form opodatkowania, podobnie jak inni przedsiębiorcy. Należy pamiętać, że wybór zasad ogólnych skutkuje opodatkowaniem zarówno emerytury, jak i przychodów z działalności gospodarczej według skali podatkowej.
W przypadku zasad ogólnych obowiązuje kwota wolna od podatku w wysokości 30.000 zł. Organy rentowe pobierają zaliczki na podatek dochodowy. Emeryt łączący emeryturę z działalnością gospodarczą i wybierający opodatkowanie na zasadach ogólnych powinien poinformować o tym ZUS lub inny organ wypłacający świadczenie.
Kwota wolna od podatku jest rozliczana przez organ rentowy w postaci 1/12 kwoty miesięcznie. Przy łączeniu działalności gospodarczej z emeryturą lub etatem, kwota wolna powinna być rozliczana przy działalności gospodarczej. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek, aby organ rentowy nie pomniejszał zaliczki na podatek o kwotę zmniejszającą podatek, co spowoduje zmniejszenie wypłacanego świadczenia, ale dochód z działalności gospodarczej do 30.000 zł nie będzie opodatkowany.
Przy wyborze podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie ma konieczności zawiadamiania organu rentowego, ponieważ w tych formach opodatkowania nie przysługuje kwota zmniejszająca podatek.
Limity przychodów przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez emerytów
Emeryci na wcześniejszej emeryturze, którzy prowadzą działalność gospodarczą, muszą przestrzegać pewnych ograniczeń dotyczących przychodów, aby uniknąć zmniejszenia świadczeń emerytalnych.
Jeśli przychody z działalności gospodarczej przekraczają 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, świadczenie emerytalne zostanie zmniejszone. Maksymalne zmniejszenie świadczenia zmienia się co roku; od marca 2024 do końca lutego 2025 wynosi 890,63 zł dla emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Jeżeli przychody z działalności przekroczą 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, wypłata wcześniejszej emerytury zostanie zawieszona. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia brutto ogłasza co kwartał Prezes GUS, więc konieczne jest regularne monitorowanie, czy przychody nie przekroczyły 130% tego wynagrodzenia.
Ulga podatkowa dla pracujących seniorów
Ulga dla pracujących seniorów zwalnia od podatku dochodowego przychody do 85.528 zł. Aby skorzystać z tej ulgi, senior musi osiągnąć wiek emerytalny, ale nie może pobierać emerytury ani renty. Ulga ma na celu zachęcenie do dłuższej aktywności zawodowej przed przejściem na emeryturę.
Emeryci prowadzący działalność gospodarczą mogą skorzystać z tej ulgi, zawieszając pobieranie świadczenia emerytalnego. Jest to szczególnie korzystne w miesiącach, gdy osiągają znaczne przychody z działalności gospodarczej. Zawieszenie pobierania emerytury wiąże się jednak z koniecznością opłacania składek społecznych od prowadzonej działalności, dlatego warto dobrze przemyśleć tę decyzję.